شیر برقی یا Solenoid Valve یک شیر الکترومکانیکی است که برای قطع و وصل مسیر مایعات و گازها به کار برده می شود. شیر برقی انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی جهت چرخش، باز یا بستن یک شیر (Valve) به بصورت مکانیکی تبدیل میکند. شیر برقی ها به واسطه جریان برق وارد شده به بوبین آنها، عمل قطع یا وصل جریان سیال را انجام میدهند. در شیرهای دو راهه (2-Way) ، سیال در قسمت خروجی قطع یا وصل میباشد (شیر بسته کامل و یا باز کامل می باشد). در شیرهای سه راهه (3-Way) سیال ورودی به یکی از دو مسیر خروجی هدایت می شود.
همانطور که در شکل بالا ملاحظه میگردد، شیر برقی از دو قسمت مهم بوبین (Coil) و شیر اصلی (بدنه) تشکیل شده است، قسمت بوبین (Coil) خود شامل سیم پیچ، میله آهنی، فنر، شیر کنترلی و کانال کنترلی میباشد. شیر اصلی از ورودی، خروجی، دیافراگم و فنر دیافراگم تشکیل شده است. در زمان فعال بودن بوبین، همواره جریان بسیار کمی از سیال از مجرا و شیر کنترلی عبور میکند. در شیرهای برقی از آب بندهای لاستیکی یا فلزی برای آب بندی جاهای مختلف استفاده میشود. یک فنر (فنر دیافراگم) نیز برای باز یا نگه داشتن دیافراگم درمواقع غیر فعال بودن شیر استفاده میشود.
شیر برقی پنوماتیک، شیری است که با اعمال نيرويي الکتریکی عمل مينمايد و ميزان جريان هوا را در يك سيستم پنوماتیک فرايندي، قطع و وصل یا تنظيم مينماید، شير برقی پنوماتیک شامل يك شير است كه به يك مكانيزم بوبین برقی (Solenoid) که توانائي قطع و وصل جریان هوا و یا کنترل آن را دارد، متصل ميباشد. اين تغيير بر مبناي دستوری است كه از سيستم كنترل دريافت شده و انجام میپذیرد.
شیرهای برقی مورد استفاده در سیستمهای هیدرولیک و پنوماتیک به شیر برقی های دایرکشنال (Directional Solenoid Valve) معروف میباشند که بیش از دو پورت برای ورود و خروج سیال دارند این در حالی است که تعداد وضعیتهای آنها میتواند بیشتر از دو وضعیت باشد. برای مثال در شکل بالا یک شیر 5/2 تک سر بوبین که دارای 2 وضعیت بوده و 5 عدد پورت مشاهده می شود. تعداد 2 عدد از این پورت ها سوپاپ خروج هوا بوده و یکی از آنها ورودی و 2 پورت دیگر مربوط به خروجی می باشند.
شیر برقی پنوماتیک یکی پرکاربردترین شیرهای برقی در اتوماسیون صنایع غذایی، داروسازی، شیمیایی، خودرو سازی، صنایع کاشی و سرامیک و خطوط تولید میباشد. که در انواع مختلف در دسترس می باشد.
شیر برقی هیدرولیک (Hydraulic Solenoid Valve) ممکن است در یک طرف دارای بوبین باشد (شیر یک کله) یا در دو طرف دارای بوبین باشد (شیر دو کله). سوکت شیر برقی ممکن است خارج یا داخل باشد و یا به صورت سیمی باشد (نوع y). نحوه کار شیر برقی به این صورت است که فرمان الکتریکی از طریق سوکت به بوبین منتقل میگردد. درون محفظه شیر یک (Spool) قرار گرفته که در دو سر آن دو واشر و دو فنر قرار دارد. در اثر تحریک الکتریکی وضعیت (Spool) تغییر میکند و بسته به موقعیت باعث وصل یا قطع جریان روغن میگردد. عملا يك شير است كه به يك مكانيزم بوبین برقی (Solenoid) که توانائي قطع و وصل جریان سیال و یا کنترل آن را دارد، متصل مي باشد. اين تغيير بر مبناي دستوری كه از سيستم کنترل دريافت ميگردد انجام می پذیرد.
شیر برقی هیدرولیک یکی پرکاربردترین شیرهای برقی در اتوماسیون صنایع فولاد، سیمان، صنایع سنگین، خودرو سازی، صنایع هیدرولیک و خطوط تولید ماشین آلات هیدرولیک می باشد که در انواع مختلف در دسترس می باشد.
